Samorząd terytorialny wykonuje przypadające mu zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Zadania te zaspakajają potrzeby wspólnoty samorządowej. Jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych odpowiedni do wykonywanych zadań ( finanse samorządu zależą w dużej mierze od zadań jakie zostaną im przydzielone ). Samodzielność finansowa jednostek samorządu terytorialnego jest konsekwencją decentralizacji administracji publicznej. Finanse ( źródła dochodów) jednostek samorządu terytorialnego określone są w ustawie. Samorządy mogą same ustalać wysokość podatków i opłat w zakresie określonym w ustawie. Istota samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego wynika z jeszcze jednego faktu a mianowicie z tego, że państwo ma możliwość podzielenia się niektórymi atrybutami władzy finansowej z innymi podmiotami odrębnymi prawnie i organizacyjnie. Wyciągając wnioski można powiedzieć, że podstawą systemu finansowania samorządów są:
– przekazywanie zadań i kompetencji jednostkom samorządu terytorialnego, które są wykonywane we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność
– niezależne finanse państwa i samorządu terytorialnego
– niezależne finanse podsystemów samorządowych i ich budżetów w gromadzeniu dochodów i przychodów, dokonywaniu wydatków i rozchodów oraz konstrukcji budżetów.
– niezależność organizacyjna i finansowa wspomagana przez instrumenty prawne. Jest to skutek przyznania jednostka samorządu terytorialnego na mocy konstytucji:
* osobowości prawnej
* prawa własności i innych praw majątkowych
* ochrony sądowej tej samodzielności
Ponadto można również wyróżnić 4 aspekty samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego
– ustrojowy możliwość władztwa samorządów i wolne wybory
– organizacyjny dotyczy podziału administracyjnego i odrębnych niezależnych struktur
– administracyjno – prawny własne zadania i kompetencje oraz posiadanie osobowości prawnej
– ekonomiczno – finansowy posiadanie własnego mienia i środków finansowych.
