Atopowe zapalenie skóry (AZS) to schorzenie, którego podstawą są zaburzenia w układzie immunologicznym. Atopowe zapalenie skóry pojawia się często z alergiami pokarmowymi, astmą, katarem siennym. Nie można wskazać jednego czynnika, który byłby odpowiedzialny za atopowe zapalenie skóry, więc jego wyleczenie całkowite jest prawie niemożliwe. Stosuje się jedynie leczenie objawowe, które łagodzi uporczywy świąd skóry atopowej oraz zmniejsza dyskomfort i suchość skóry.
Zaburzenia układu immunologicznego
Atopowe zapalenie skóry to skórna reakcja alergiczna. Pojawia się, kiedy układ immunologiczny uzna, że obecne na skórze lub wewnątrz organizmu substancje zagrażają alergikowi. Wywoływany jest wtedy stan zapalny, mający na celu usunięcie „szkodliwego” czynnika. U alergików równowaga pomiędzy poszczególnymi składnikami układu immunologicznego jest zachwiana. Działa zbyt dużo limfocytów Th2 i odpowiadających im cytokin, a w niektórych przypadkach pojawia się także zbyt wysoki poziom immunoglobulin (IgE) i eozynocytów. To one są odpowiedzialne za reakcję obronną organizmu w przypadku atopowego zapalenie skóry. Taka reakcja sprawia, że skóra atopowa wygląda jeszcze gorzej, ponieważ jest pozbawiona swojej naturalnej bariery ochronnej. Z drugiej strony, uwarunkowane genetycznie zaburzenia warstwy ochronnej naskórka powodują, że wszelkie możliwe alergeny lub czynniki drażniące z łatwością przenikają w głąb skóry, gdzie łatwiej wywołać reakcję układu immunologicznego i alergiczne zapalenie skóry.
Pielęgnacja atopowego zapalenia skóry
W pielęgnacji skóry atopowej bardzo ważne jest jej systematyczne nawilżanie i natłuszczanie. Można to robić w trakcie kąpieli, do której dodajemy odpowiednie preparaty nawilżające i natłuszczające. Kąpiel osoby z atopią skórną powinna spełniać pewne warunki. Powinna trwać od kilku do kilkunastu minut (średnio 10-15 minut), w zależności od nasilenia stanu zapalnego skóry. Preferowana temperatura wody to 33-34°C. Zalecane jest dodawanie do wody emulsji, płynów, olejów mineralnych i naturalnych o pH 5,5, które – nawilżając i natłuszczając skórę – pomagają dodatkowo kontrolować świąd i pozwalają ograniczyć stosowanie miejscowych preparatów przeciwzapalnych. Podrażnienia skórne łagodzi też kąpiel z dodatkiem krochmalu. Przy atopowym zapaleniu skóry po kąpieli zaleca się delikatne osuszenie skóry miękkim ręcznikiem, bez jej pocierania i następnie (około 5 minut po kąpieli) zastosowanie obojętnych preparatów nawilżająco-natłuszczających (na całą skórę) oraz miejscowych leków przeciwzapalnych w obrębie zmian skórnych. Preparaty przeznaczone do kąpieli leczniczej, zawierające środki przeciwbakteryjne, należy stosować jedynie w sytuacji, gdy dojdzie do nadkażenia bakteryjnego. Nie powinno się korzystać z perfumowanych mydeł, soli kąpielowych i aromatyzowanych produktów kosmetycznych . Do natłuszczania skóry nadają się łagodne kremy, zawierające lanolinę, parafinę, olej lniany, oliwę z oliwek. Ważny jest dobór właściwej odzieży. Powinna być dość luźna, wyprodukowana z delikatnych włókien naturalnych, które nie podrażniają skóry.
